‘Dat waaruit waarlijk al deze wezens worden geboren, dat waardoor zij leven na geboren te zijn, dat waarheen zij bewegen en waarin zij terugkeren, wens dat vurig te kennen, dat is brahman’
– Taittiriya-upanishad 3.1.1
De Vedische visie op God is uniek. Het eerste vers van de Ishavasya-upanishad zegt:
Ishāvāsyam idam sarvam
‘Alles wat er is, is Ishvara; moge je het als zodanig beschouwen’
De Veda’s zeggen niet dat er één God is, of dat er vele Goden zijn, maar dat er enkel God is. Wat wordt hiermee bedoeld?
Ishvara is in de vorm van kennis Onderzoek een willekeurig deel van je lichaam en je ziet hoe ordelijk en buitengewoon intelligent het in elkaar zit. Het is niet bepaald eenvoudig om een paar ogen of een hart te maken. Steeds wanneer je inzoomt op een onderdeel van de wereld, ontdek je een enorme intelligentie. Elke plant, elk dier, elke cel in je lichaam is intelligent en ordelijk samengesteld.
De wereld is een manifestatie van totale kennis, van Ishvara. Net zoals een droom een manifestatie is van jouw beperkte kennis. Als je slaapt creëer jij een droomwereld. Jij bent de oorzaak van de droomwereld. Jij hebt als individu beperkte kennis en die manifesteert zich elke nacht in een droomwereld. Alle kennis, Ishvara, manifesteert zich in deze gehele wereld, waarbinnen ook jouw beperkte kennis en droomwereld valt.
De droomwereld bevindt zich in jou, in jouw geest. Zo ook bevindt de wereld, een manifestatie van alle kennis, zich in Ishvara. De wereld is Ishvara. Er is niets buiten Ishvara.
De essentie van Ishvara is bewustzijn Kennis is altijd aanwezig in een bewust wezen. Zonder bewustzijn is er geen kennis mogelijk. De essentie van Ishvara, die alle kennis is, is dus bewustzijn. En de essentie van het individu, die deel uitmaakt van de wereld, is ook bewustzijn. Ishvara is alle-kennis-bewustzijn en jīva is beperkte-kennis-bewustzijn. Het onderwijs van Vedanta is er om deze visie van eenheid van het individu en Ishvara te ontvouwen: beiden zijn één onbegrensd bewustzijn, brahman. Wat je ook analyseert in de wereld, er is enkel één ‘ding’ onveranderlijk: bewustzijn.
