Advaita Vedanta: een spirituele onderwijstraditie

Advaita Vedanta is een levende traditie van spiritueel onderwijs, die deel uitmaakt van de duizenden jaren oude Vedische cultuur uit India. Kortgezegd onthult Advaita Vedanta dat er tussen het individu, de wereld en God een volmaakte gelijkenis of eenheid bestaat. De ontdekking van deze eenheid is de ontdekking van je eigen essentie, die altijd heel en compleet is. Voor deze zelfkennis vormt Vedanta een uniek kennismiddel (pramāna).

Wat betekent Advaita Vedanta?

‘Advaita’ is een Sanskrietwoord en betekent ‘niet-twee’. Het woord beschrijft de kern van dit spirituele onderwijs: de werkelijkheid is non-duaal, één zonder een tweede. ‘Vedanta’ betekent ‘het laatste deel van de Veda’s’ en verwijst naar de Upanishads die voornamelijk in het laatste deel van de Veda’s te vinden zijn. Advaita Vedanta is dus het onderwijs uit de Upanishads dat non-dualiteit onthult.

De Upanishads zijn zeer oude Sanskriet-teksten en vormen samen met de Bhagavad Gita en de Brahmasutra’s de drie pilaren van Advaita Vedanta. Deze geschriften zijn van uitleg voorzien door vooraanstaande leraren in de traditie, waaronder Adi Shankara. Dankzij deze commentaren en beproefde onderwijsmethodes is deze meest diepgaande kennis nog altijd beschikbaar.

Advaita Vedanta wordt al duizenden jaren onderwezen in een ononderbroken lijn van leraren en leerlingen. Een leraar die in deze traditie is onderwezen, kent de onderwijsmethodes en kan met de woorden van de Upanishads een spiegel vormen waarin je je ware natuur herkent. Hoewel deze traditie in India is ontstaan, is de onderwezen kennis universeel en tijdloos. Het doel van Advaita Vedanta is moksha, bevrijding van de voortdurende zoektocht naar geluk door het ontdekken van je eigen volheid.

‘De een ziet dit zelf als een wonder. De ander spreekt over dit zelf als een wonder. Een volgende krijgt te horen dat dit zelf een wonder is. Weer een ander begrijpt dit zelf niet, ondanks dat hij erover gehoord heeft.’

De visie van Vedanta: je bent het geheel

Volgens Vedanta is zelfkennis het antwoord op de menselijke zoektocht naar volheid en geluk. Het zelf is van nature vol en compleet, maar door onwetendheid en verkeerde overtuigingen denken we dat we beperkt en nietig zijn.

We zoeken de volheid buiten onszelf, door steeds weer andere dingen te ondernemen, te vergaren en weg te doen. Vedanta maakt een einde aan deze zoektocht, door je te laten zien dat jij in werkelijkheid die volheid bent, vrij van alle beperkingen. Vedanta stelt: je bent brahman, de onbegrensde, non-duale werkelijkheid van alles dat bestaat. Je bent geen klein, onbetekenend individu. In tegendeel: je bent het geheel.

Het zelf is onbegrensd

Als er iets bestaat dat onbegrensd is, dan moet het mij insluiten. Kun je zeggen dat onbegrensdheid niet bestaat? In geluksmomenten en elke nacht in diepe slaap ervaar je vrijheid van beperking. In een moment van geluk ben je alle overtuigingen over jezelf, waaronder ‘ik ben beperkt’, even vergeten. Dat je het gevoel beperkt te zijn af en toe kunt kwijtraken, is een aanwijzing dat je niet werkelijk beperkt bent. Advaita Vedanta onthult dat onbegrensdheid je natuur is. Daarom is de diepe slaap zo’n plezierige ervaring en hou je van dingen doen waar je helemaal in opgaat.

De conclusie dat je beperkt bent, is volgens Vedanta onjuist. Als je jezelf beschouwt vanuit het standpunt van het fysieke lichaam, of vanuit elk ander standpunt, dan ben je inderdaad beperkt, maar los van alle standpunten ben je onbegrensd, het geheel.

De kracht van traditioneel onderwijs

Het traditionele onderwijs van Advaita Vedanta analyseert en corrigeert de onjuiste conclusies over jezelf en onthult dat je vrij bent van elk gebrek, onbegrensd. Deze subtiele kennis is niet eenvoudig en vraagt om een zekere emotionele volwassenheid en een scherp intellect (zie Voorbereiding). Wanneer je met een kalme geest naar dit onderwijs luistert, zal het zicht op je eigen natuur geleidelijk helder en standvastig worden.

Vedanta doet geen beloftes. Vedanta beweert niet dat je onbegrensd zult worden. Vedanta zegt dat je onbegrensd bent. En je bent vrij om dit te ontdekken.

De onderwijstraditie waarin Advaita Vedanta wordt ontvouwd, noemt men sampradāya. Deze traditie wordt in leven gehouden door een lijn van leraren en leerlingen.
De Mundaka-upanishad beschrijft deze traditie als volgt:

Lees meer over de onderwijstraditie…
Lees meer over de geschriften…